ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္လံုျခံဳေအာင္….

ယေန့လူမွဳမီဒီယာမ်ား(facebook,twitter,blog,…)စသည္တို ့တြင္က်ယ္ေခတ္စားလာသည္ႏွင့္အမွ်ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္(Privacy Data)မ်ားသည္အေရးၾကီးေသာအရာတစ္ခုျဖစ္လာေပသည္။Privacy Data ဟူသည္ကား…online တြင္သင့္အသံုးျပဳစကား၀ွက္(password),ပုံမ်ား,စာမ်ား,online ပိုင္ဆိုင္မွဳမ်ား(bank accounts,ID cards မ်ား,…),အျခားသူမ်ားႏွင့္ဆက္သြယ္ေျပာၾကားခ်က္မ်ားႏွင့္အျခားေသာအရာမ်ားပါ၀င္ေပသည္။ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္မ်ားသည္သင့္ကိုကိုယ္စားျပဳေသာicon ျဖစ္သက့ဲသို ့့hackerမ်ားအတြက္မ်က္စိက်စရာလည္းျဖစ္ေစေပသည္။


onlineျပန္ေပးဆန္ဆန္ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္မ်ားကိုျပန္ေပးဆဲြျခင္း၊အက်ပ္ကိုင္ခံရျခင္း၊အရွက္ႏွင္သိကၡာထိခုိက္ရန္တိုက္ခိုက္ျခင္းတို ့သည္ယေန ့အြန္လိုင္းတြင္ျဖစ္ေပၚလ်က္ရိွသကဲ့သို ့ေနာင္တြင္လည္းျဖစ္ေပၚၾကေပဦးမည္။ထို ့အျပင္ မသမာသူမ်ားမွမသမာေသာနည္းလမ္းမ်ားစြာျဖင့္ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္မ်ားကိုခိုးယူျခင္း၊မိမိမသိရိွပဲမိမိအားဆက္သြယ္ျခင္း၊ မလိုလားအပ္ေသာအီးေမးလ္မ်ားကိုမသိသူမ်ားထံမွရရိွျခင္း၊မိမိစက္အတြင္းသို ့အျခားသူမ်ားကမွတိတ္တဆိတ္၀င္ေရာက္ကာထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊မိမိnetworkအတြင္းရိွserverမ်ားအားDDOS နည္းမ်ားျဖင့္တိုက္ခိုက္ျခင္းအစရိွသည့္နည္းလမ္းမ်ားစြာျဖင့္မသမာမွဳမ်ားစြာအားလုပ္ေဆာင္လ်က္ရိွၾကေပသည္။ထို ့ေၾကာင့္ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္လံုျခဳံေရးသည္သင့္အတြက္အခ်ိန္ႏွင့္အမွ်အေရးပါသလိုအေရးၾကီးေသာအေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ၾကေပသည္။ထို ့ေၾကာ္င့္ဖံြ ့ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အဖဲြ ့အစည္းမ်ား၊နာမည္ၾကီးသူမ်ားအြန္လိုင္းလံုျခံဳေရးအတြက္ cyber corpsမ်ား၊network security professional မ်ား။ Certified Ethical Hacker(White Hackerမ်ား)ျဖင့္ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္လံုျခံဳေရးကိုေဆာင္ရြက္ေနၾကသကဲ့သို ့မိမိတို ့ကဲ့သို ့ဖံြ ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္မူထိုသို ့ပညာရွင္မ်ားလိုအပ္လ်က္ရိွပါသည္။သို ့ရာတြင္ မိမိကိုယ္ပိုင္အခ်က္အလက္မ်ားကိုမိမိတို ့ဘာသာကာကြယ္ျခင္းကပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ျပီးမွန္ကန္မွဳရိွေပသည္။ ိ အနာဂတ္လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတြင္ digital asset မ်ားသည္လူတစ္ဦးခ်င္းစီပိုင္ဆိုင္မွဳမ်ားျဖစ္လာၾကေပမည္။ယခုေသာ္မွ gmail တစ္ခုသည္လူတစ္ေယာက္ပိုင္ဆိုင္ေသာ digital asset တစ္ခုျဖစ္သလို facebook account တစ္ခုသည္လည္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ digital asset ျဖစ္ေပသည္။ digital asset ဆိုသည္မွာ ိအဆင့္ျမင့္နည္းပညာျဖင့္အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ ပိုင္ဆိုင္မွဳတစ္ခုျဖစ္ေပသည္။ထုိ ့ေၾကာင့္ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ဆိုသည္မွာ လည္းကိုယ္ပိုင္ digital asset တစ္မ်ိဳးပင္ျဖစ္သည္။ မိမိ digital asset မ်ားသည္အသံုးျပဳပုံမမွန္ကန္ျခင္းေၾကာင့္ဆံုးရံွဳးရမွဳ၊နစ္နာရမွဳမ်ားျဖစ္ေပၚေနသည္ကိုျမင္ေတြ ့ၾကားသိေနရေပသည္။ gmail password အေဖာက္ခံရျခင္း။ ္facebook account မ်ားအပိုင္စီးခံရျခင္း(ယခင္တစ္ေလာမွအဆိုေတာ္အာဇာနည္ျfacebook account hijack(အပိုင္စီးခံရမွဳ)ျဖစ္သြားျခင္း)စသည္တို ့သည္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ပိုင္ဆိုင္ေသာ digital asset ကို ထိပါးေသာသေဘာမ်ိဳးသက္ေရာက္ပါသည္။


ထိုနစ္နာမွဳမ်ားဆံုးရံွဳးမွဳမ်ားအတြက္မည္သူမွာတာ၀န္ရိွသလဲဆိုသည္ထက္မိမိအသံုးျပဳပံုနည္းစနစ္အမွားမ်ား၊လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ယိုေပါက္ျဖစ္ေစေသာ password အားနည္းခ်က္မ်ားကိုျပဳျပင္ျခင္း။လြယ္ကူေသာ password အစားထိုး security question မ်ားကို ခန္ ့မွန္းရခက္ခဲေသာလံုျခံဳမွဳစနစ္သို ့ေျပာင္းလဲျခင္း။မိမိအသံုးျပဳေသာ computer, tablet computer, iphone, ipad ႏွင့္ online access လုပ္ရာတြင္ cache, cookies မ်ားမက်န္ေစရန္ history ဖ်က္ျခင္း။မိမိ pc (သို ့)မိမိအသံုးျပဳရာ device မွမလိုလားအပ္ေသာ network port မ်ားပြင့္။မပြင့္ကိုစစ္ေဆးျခင္း။ အခ်ိဳ ့ေသာ script မ်ားသည္ backdoor virus အသြင္အလုပ္လုပ္ျခင္းေၾကာင့္ plug-in မ်ား၊add-on မ်ားကိုေတြ ့တိုင္း installed မလုပ္ျခင္း။အခ်ိဳ ့ေသာေၾကာ္ျငာမ်ားသည္ hacker မ်ားဖန္တီးထားေသာ အတုအေယာင္မ်ားျဖစ္သျဖင့္ ဖြင့္ၾကည့္လွ်င္ မိမိ စက္ကိုအေ၀းမွထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရိွျခင္း၊log-in page (gmail loginအတု,facebook login အတုအေယာင္မ်ား)ကိုသတိျပဳေရွာင္ၾကည္ရန္လိုအပ္ျခင္း။firewall function ပါေသာ Antivirus software မ်ားကိုအသံုးျပဳျခင္း။...အစရိွသည္တို ့သည္ မိမိတို ့digtal access ေခၚ အြန္လိုင္းကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္လံုျခံဳေရးကိုေကာင္းစြာအေထာက္အပံ့ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းေရးသားလိုက္ရပါသည္။